Vedtok brei utgreiing av oppvekstsektoren og skulestruktur

Dei siste par vekene har svært mange av innbyggarane i kommunen engasjert seg for å berge grendaskulane. Da formannskapet behandla saka onsdag i førre veke var det mange tilhøyrarar i salen, og i kommunestyremøtet no vart det opplyst at det var svært mange som følgde formannskapsmøtet på Kommune-TV. 

Ved behandlinga i kommunestyret var det og nokre tilhøyarar i salen, men færre enn det var på formannskapsmøtet. Vi vil tru at det var mange som følgde dette møtet på Kommune-TV óg, kanskje enno fleire enn dei som såg på formannskapsmøtet.

Sjå opptak av heile kommunestyremøtet på Kommune-TV

Etter heftig debatt i formannskapet støtta fleirtalet eit forslag frå Høgre om at setningen i punkt b, 2. ledd blir endra fra vert det iverksett arbeid med mål om å endre strukturen, til vert det iverksett arbeid med å vurdere endring i strukturen ... og i underpunkt b - 1): 1. setning blir endra til Det blir vurdert å samle all grunnskuleaktivitet på Øyeområdet frå skuleåret 2026/2027. Dette vart no lagt fram som innstilling frå formannskapet til kommunestyret.  

Kommunedirektør Lars Inge Kvande innleda saka med ei orientering om den svært anstrengte kommuneøkonomien, rekneskapen for 2024 og avvik frå budsjettet for kvar eining. Han minna om at innsparingsforslaga han har lagt fram er eit forsøk på å unngå at kommunen kjem på ROBEK-lista, eventuelt at kommunen blir på ROBEK så kort tid som mogleg.

Les om innkallinga til møtet, saksframlegga, og etter kvart protokoll frå møtet på Surnadal kommune si heimeside.

Mange av kommunestyre­representantane tok ordet i denne saka. Ola Joar Bruset (H) påpeika at ein del feil og avvik burde ha vore rapportert til kommunestyret tidlegare, etter kvart som avvika vart avdekt i løpet av fjoråret. Bruset spurte óg om kvifor kommunedirektøren har endra forslaget sitt frå eventuelt å legge ned ein skule og ein barnehage, med innsparing på 9 millionar kroner, slik det var lagt fram før jul, til forslaget som har kome no, om nedlegging av alle dei tre grendaskulane, som er eit betydeleg meir inngripande forslag, med innsparing på 10 millionar kroner. Kommunedirektøren svara at berekningane ikkje er fullstendige, og det er dersom kommunestyret no vedtek ei utgreiing om skulestruktur at dei endelege tala kjem fram. Han sa óg at administrasjonen trur at dei berekningane som er lagt fram til no er moderate. Det har vist seg at punkt 12 i den opprinnelige tiltakslista frå november, om innsparing på oppvekst/endring i barnehagestruktur, ikkje gir stor nok innsparing, og ikkje rask nok innsparing.

Trond Håskjold (H) spurte resten av kommunestyret om dei skal gjere kunnskapsbaserte vedtak, eller om det er godt nok å synse? Han viste til at det florerer ein del påstandar i media som nærmar seg fake news, slik han ser det. Men han la til at det også står ein del ting som er heilt sant, som for eksempel at politikarane må tenkje seg godt om før dei legg ned grendaskulane. 

– Det er kjempefornuftig! Vi må vite kva vi gjer. Det er derfor eg ønsker å utrede spørsmålet, sa han, og heldt fram:

– Det verste er kanskje at folk ikkje har tiltru til at vi vil behandle saka på ein god måte!

Han sa at han blant anna har høyrt at i Høgre vil legge ned grendaskulane, og slo fast at det ikkje stemmer. 

– Det er ingen i Høgre som ønsker å legge ned grendaskulane. Men vi ønsker å ha kunnskap når vi skal gjere vedtak. Det vi veit er at vi må gjere endringar i drifta, og da må vi ha eit bredt grunnlag for å gjere det. Vi må snu alle steinar, og det betyr at vi også må snu skulesteinen, sa han.

Trond Håskjold retta kritikk mot Gøran Bolme og Senterpartiet, som han meinte ikkje lenger ønsker ein grundig prosess, men berre vil synse og blokkere for ei vidare utgreiing. Han retta óg kritikk mot ordføraren, som valte å ikkje fronte formannskapet sitt fleirtalsvedtak i etterkant av møtet, men heller ville fremme sitt eige syn i saka.

- Vi har ei kjempeutfordring no. Kvar einaste dag brukar vi meir pengar enn vi har. Vi som sit her sit alle på den bussen som fører oss rett til ROBEK, og vi har god fart, sa Håskjold.

Vidare sa han at ordføraren burde sitte i førarsetet på denne bussen, ikkje på bakerste seterad.

Bergsvein Brøske (SP) repliserte ved å minne om at politikarane i kommunestyret har gått til val på eit valprogram, underforstått at det å gå imot eit forslag utan å ønske vidare utgreiing kan vere eit uttrykk for dette.

Gøran Bolme (SP) påpeika at før det siste formannskapsmøtet hadde alle FAU i kommunen uttalt seg samla, og at det da blant anna vart sagt at FAU er berre ei stemme, og at ein må høyre på fleire. Etter formannskapsmøtet og fram mot dagens kommunestyremøte har ein enda ein gong høyrt frå eit samla FAU frå alle skulane i kommunen, og ein har høyt utdanningsforbundet, lærarar og deira tillitsvalde, elevråd, skuleelevar på eige initiativ, grendalaga, småbrukarlaget og bondelaget, som alle står samla med den same beskjeden om at dette ikkje er vegen dei ønsker å gå. Bolme sa at han har vanskar med å forstå kva nytt som kan kome fram i ein høyringsprosess, som kjem til å ta tid og koste pengar og ressursar. 

– Svara på høyringa kjem i alle fall til å vere det vi allereie veit, sa han.

Bolme påpeika at det har vore eit enormt engasjement i saka allereie, med eit mangfold av argument.

– Vi må forstå at det vi snakker om her ikkje berre er eit økonomivedtak, men eit verdivedtak! Dei følelsane og argumenta som vi har lese dei siste dagane handlar om å høyre til ein plass, om å vere ein del av ein gjeng og identifisere seg med noko. For at eit slikt samhald og ei slik tilhøyrigheit skal oppstå, så må det vere ei felles forankring. Og det er akkurat det grendaskulane er for grendafolket. Det er skulen som er dette forankringspunktet, sa han, blant anna.

– Til slutt vil eg nok ein gong poengtere at dette er ein prosess som eg trur vi ikkje treng no, med tanke på samhald og rennomé i ei krevande tid. Eg er ottesam for at vi no køyrer ei einvegskøyring med tunnelsyn, på eit irreversibelt tiltak som vi ikkje ein gong veit om løner seg. Vi må løfte blikket og arbeide med fleire tiltak samtidig, sa han.

På vegne av Senterpartiet fremma Gøran Bolme eit forslag om ei utgreiing av effektivisering og moglegheiter for innsparing i oppvekstsektoren som ikkje skal rettast mot nedlegging av skular og barnehagar. Dette er det same som forslaget som Senterpartiet la fram i formannskapet.

Trond Håskjold var igjen oppe på talarstolen og oppfordra Bolme og dei andre representantane til ikkje berre å seie kva dei er imot å gjere, men óg kva dei vil gjere, no når det er nødvendig med store og drastiske endringar.

Jord Aarvåg (AP) sa at det skjer ei ending i velferdssamfunnet for innbyggarane i Surnadal no, og at alle som bor i kommunen dessverre kjem til å merke det i åra som kjem. Ho sa at politikarane har ei pålagt oppgåve om å prioritere. Og for for å kunne prioritere så er ein nødt til å ha informasjon om kva dei prioriteringane inneber.

– Magefølelsen min er heller ikkje at nedlegging av grendaskular er ein god ide, langt derifrå (...) Men dette er er ikkje vurdert, det er ikkje greidd ut. Eg kan ikkje ta eit vedtak basert på magefølelse. Det er uansvarleg! Eg vil ha ei brei utgreiing av oppvekstsektoren. Den utgreiinga må sjå på alle moglegheiter for effektivisering. Vi må sjå på verdiane i einingane slik dei er i dag, vi må sjå på konsekvensane av endringane, og vi må sjå på risiko, sa ho.

Vidare sa ho at sjølv om ho ikkje meiner skulenedlegging er ein god ide, så veit ho at det som kjem no er ei lang rekkje av uønska tiltak som politikarane må prioritere mellom.

– Vi har sikkert ikkje lyst til å gjere noko av dette, men vi kjem ikkje unna det. Da er det er heilt åpenbart for meg at at vi treng all den informasjonen vi kan få om alle desse tiltaka. Eg er veldig glad for å sjå engasjementet i kommunen vår, sa ho, blant anna.

Aarvåg avslutta med å kommentere nokre av innspela ho sjølv og partiet har fått. Ho minna om at politikarane ikkje vedtek å legge ned noko i dag, slik det ser ut som mange trur. Ho slo fast at ho ikkje går imot eige partiprogram dersom ho stemmer for ei utgreiing, og at ho ikkje tek lett på utfordringene som følger med.

– Eg meiner bestemt at det ikkje er kontroversielt å ønske informasjon velkommen, og derfor meiner eg at det er heilt avgjerande å vedta ei utgreiing av skulesektoren, sa ho.

Jorid Aarvåg la fram eit meir detaljert endringsforslag fra Arbeiderpartiet, for å sikre ei brei utgreiing.

Ole Joar Bruset (H) la fram eit nokså omfattande og detaljert tilleggsforslag frå Høgre, der kommunestyret blant anna ber om ei revidert økonomiplan til formannskapsmøtet i slutten av april, og kommunestyremøtet i mai.

Silje Beate Holten (SP) la fram et tilleggsforslag frå Senterpartiet, om ein gjennomgang av investeringsbudsjettet med mål om å ta ned investeringane i planperioden.

Avstemminga vart slik:

Senterpartiet sitt endringsforslag, der dei ville frede skulestrukturen, vart sett opp mot formannskapets innstilling. Senterpartiets forslag fall med 15 mot 12 stemmer.

Etter dette vart formannskapet si innstilling sett opp mot Arbeidepartiet sitt endringsforslag. Arbeiderpartiet sitt endringsforslag vart da einstemmig vedteke.

Senterpartiet sitt tilleggsforslag vart vedteke med 23 mot 4 stemmer, og tilleggsforslaget frå Høgre vart vedtatt med 20 mot 7 stemmer.

----

I dette møtet fekk kommunestyret óg opp ei sak med ei plan med tiltak for å få ned sjukefråværet i kommunen, slik kommunestyret tidlegare har bedt om. Kommunedirektøren si innstilling i saka vart einstemmig vedteke.

Les om plana og tiltaka i saksframlegget på Surnadal kommune si heimeside.

Sjå heile møtet i opptak her: