Nokon blant oss betaler skatten
med glede, mens dei fleste nok gjer det med ulyst. Når Jesus fortel dei sleipe
ordfangarane at både keisar og Gud skal ha sitt av inntektene, formidlar han
samtidig kva plikter me står overfor – me som prinsipielt sett ikkje har noko
ut over det me har fått. Slik vart det forkynt i Rindalskyrkja på
nasjonaldagen:
Rindal krk. 17.05.24. Matteus
22,17–22.
Sei oss kva du meiner: Er det
rett å svara skatt til keisaren, eller er det ikkje?» Men Jesus merka
vondskapen og sa: «De hyklarar, kvifor set de meg på prøve? Vis meg mynten som
skatten skal betalast med!»
Dei gav han ein denar. «Kven har
biletet og namnet sitt her?» spurde han. «Keisaren», svara dei. Då sa han til
dei: «Så gjev då keisaren det som høyrer keisaren til, og Gud det som høyrer
Gud til.» Då dei høyrde det, undra dei seg, og dei lét han vera og gjekk
sin veg.
17. mai er dagen for fest og
feiring av alt som er fint her til lands: Styresett og grunnlov. Vår og
friheit. Fjellvidder og dyrkamark.
Rett og slett feirar me oss
sjølve og det som er vårt. Og skal me vera retteleg nasjonalromantiske, så
koblar me gjerne på denne vår felles kulturarv som kors i flagget og takk til
Gud.
Me treng ein slik dag i året.
Minst ein dag. Slik at bodskapen frå denne dagen kan rykke oss opp ifrå det
trivielle og minne oss om alt dette fine som verkeleg er fint, verkeleg er verd
å feire, - alt dette fine som er vårt og som er oss.
Og dette må me aldri gløyme, at
det er eit oss. Oss norske. Oss i fellesskapet. Oss som har glede av kvarandre,
tryggheit hjå kvarandre og bèr ansvar for kvarandre.
Gjerne med vår kjære kong Harald
som premissleverandør for kva som er oss: Nordmenn er … sa kongen. Og me har vel
vore trøndarar lenge nok til å like at han starta med oss: Nordmenn er trøndere
… før han nemnte innvandrarane og kva me evt måtte tru på.
Me er oss. Og me er kvarandre. Og
så lenge me er kvarandre, er det i prinsippet ingen av oss som berre er seg
sjølve nærast. Er me berre oss sjølve nærast, så er me fattige. Svært fattige.
Og så lenge me er kvarandre, så
har me å gjera som Jesus fortel desse sleipe og hykleriske som set han på prøve
med eit spørsmål om skatt. For me er vel ikkje som dei? Me er vel ikkje der at
me spør om det er rett å betale skatt?
Samtida spørsmålet vart stilt i,
var ikkje så enkel som vår. På ingen måte. Der var det okkupasjonsmakta som
styrte og gjorde ting mykje meir komplisert.
Desto meir sjølvinnlysande er
Jesu svar for oss som ikkje har betre styresmakter enn dei me sjølve har vald:
Betal keisaren det keisaren skal ha og Gud det Gud skal ha.
Underforstått: Me har råd til båe
deler. Me har råd til å betale skatt. Og faktisk har folk flest såpass god råd
til å betale skatt at me godt kan gjera det med glede. Kvifor ikkje, når me
fyrst er nødt?
Det er heller ingen motsetning
mellom å betale sin skatt med glede og engasjement i politisk arbeid slik at
dette som blir kalla for skattebetalernes penger blir fordelt på optimalt bra
måte.
Alle tiltak som går på å begrense
overforbruk og utarming av jorda må vera til det gode. Og så må me heller ikkje
gløyme alle gode tiltak til gode og beskyttelse for dei Jesus kallar for desse
mine minste – like ifrå livets begynnelse og til siste slutt. Både innanfor og
utanfor landegrensene.
Dei gode tiltaka til beste for fellesskapet
vårt kan synast kostbare. Slik er det når det me skal verne om har uendeleg høg
verdi.
Ser me verdien, blir det også
enklare å betale skatt med glede.
Og så var det å gje Gud det Gud
skal ha. Dette blir det rart å snakke om. I det som er samtida vår, er det
kvarandre me har. Nasjonen vår består av oss som bur her. Det er greit.
Men når Jesus seier at me skal
gje Gud det som høyrer Gud til, kva har me då å gje?
Kva skulle me ha å gje Gud som me
ikkje allereie har fått sjølve? Martin Luther, som kyrkja vår har namn etter,
seier det tydeleg nok i si forklaring til fyrste trusartikkel. Menneskeheita
har ikkje kome lengre på dei 500 åra som har gått sidan den tid. Heldigvis
ikkje.
Om enn me spring etter vindmøller
i både konkret og overført betydning aldri så mykje.
Den evig aktuelle vesle katekisma
seier det tydeleg nok: FYRSTE ARTIKKELEN Om Skaparen og det han har skapt. Eg
trur på Gud Fader, den allmektige, som skapte himmel og jord.
Kva tyder det? Eg trur at Gud har
skapt meg og alle andre skapningar. Han har gjeve meg kropp og sjel, vit og
sansar, og held alt dette ved lag. Han gjev meg klede og skor, mat og drikk,
hus og heim, ektemake og born, åker og fe, og alt det eg treng frå dag til dag.
Han vernar meg mot all fare og vaktar meg mot alt vondt.
Alt dette gjer han av berre
faderleg godhug og guddommeleg miskunn utan at eg har fortent det eller er
verdig til det.
For alt dette skyldar eg å takka
og lova han, og tena og lyda han. Sitat slutt.
Me skuldar Gud at me gjev til
kvarandre, at me deler med kvarandre. Det er det me skuldar.
Og når me tenkjer som så at løna
vår er det me sjølve som har tent og fortent, så må me gjerne ha i mente at det
var ein
som skapte oss med praktiske og intellektuelle ferdigheiter, ein som skapte
jorda og held den oppe for oss, ein som la ned i oss evna til omsorg for våre
næraste, ein som – bokstaveleg talt gav oss alt me treng.
Så nei, me har ikkje som fortent,
men som det er gjeve oss. Og då er det minste me kan gjera å kvittere med ein
takk – eller gjera som Luther seier at me skuldar å gjera: Takke og love Gud,
tena og lyda han. Gjorde me det, vorte verda endå betre.
Potensialet til forbetring er
stadig større enn evnene våre. Det veit han som sa at me skulle gje Gud det som
Gud skal ha.
Så han gjorde det sjølv.
Det kan faktisk ha noko for seg å
ta med kristenkorset i flagget også, om me fyrst tek oss bryet med å takke.
Ære være Faderen og Sonen og Den
Heilage Ande som var, er og vera skal èin sann Gud frå æve og til æve.
